فرناز تاکیزاد
شباهت‌های آلودگی هوا؛ از تهران تا تگزاس
نیمی از جمعیت آمریکا در شهرها و کلان‌شهرهایی زندگی می‌کنند که آلودگی هوا در آنها به مراتب بالاتر از سطح استاندارد است.
واقعیت این است که داده‌های کیفیت هوا، فراوان و پیچیده هستند اما در شهرهای ایالات متحده نیز مانند شهر تهران، در بررسی آلودگی هوا، عموماً بر دو شاخص ذرات معلق و ازن تأکید و تمرکز دارند. ذرات معلق، عموماً شامل گرد و غبار است که در آمریکا از عواملی همچون خشکسالی، آتش‌سوزی جنگل‌ها و استفاده از سوخت‌های فسیلی در منابع ثابت مانند صنایع و منابع متحرک مانند وسایل نقلیه موتوری حاصل می‌شود که منبع اخیر یعنی حمل و نقل، عامل اصلی آلودگی هوا در تهران نیز محسوب می‌شود که هم در افزایش ذرت معلق و هم در افزایش ازن مؤثر است.
از سوی دیگر، گازهای گلخانه‌ای تولید شده از دودکش کارخانجات و اگزوز خودروها و موتورسیکلت‌ها در فضای بالای اتمسفر و در تابش خورشید، گرم‌تر می‌شود. ازن یا دود در فضای بالایی اتمسفر، توسعه می‌یابد و سطح آلودگی هوای محلی را می‌توان بر اساس مقدار ازن موجود در اتمسفر اندازه‌گیری کرد که بر این اساس، به عنوان نمونه، در شرایطی که لس‌آنجلس از لحاظ آلودگی ازن به هیچ عنوان شرایط قابل قبولی ندارد اما از نظر آلودگی ذرات معلق از وضعیت قابل قبولی برخوردار است.
در حال حاضر، علاوه بر شهرهایی همچون نیویورک و هیوستن در تگزاس، شهرهای لس‌آنجلس و سن‌فرانسیسکو در کالیفرنیا، فیلادلفیا و پیتزبورگ در پنسیلوانیا و سینسیناتی و کلولند در اوهایو از آلوده‌ترین شهرهای آمریکا محسوب می‌شوند و این موضوع، نشان‌دهنده آن است که بسیاری از شهرهای آمریکا و شهروندانی که در آنها زندگی می‌کنند، متأثر از آلودگی هوا هستند و در این میان، شهرهای تگزاس که دومین ایالت پرجمعیت و وسیع آمریکا محسوب می‌شود، به دلیل وجود تعداد زیادی از نیروگاه‌های سوخت فسیلی، تحت تأثیر آلودگی هوا قرار دارند که از جمله این شهرها می‌توان شهر هیوستن را نام برد که بزرگترین شهر تگزاس و چهارمین شهر بزرگ ایالات متحده است که به عنوان مرکز تأسیسات نفتی و صنایع پتروشیمی آمریکا، هوای آن متأثر از آلاینده‌های ناشی از سوخت‌های فسیلی است.
علاوه بر این، در کشوری مانند آمریکا که خودرو، نماد آزادی و رهایی است اما اتوبوس، در مقابل این نماد قرار دارد، و علاوه بر این موضوع که به نوع نگاه بسیاری از مردم این کشور به خودرو باز می‌گردد، عواملی مانند کندی حرکت وسایل نقلیه عمومی در آمریکا که سرعت، نقش قابل توجهی در جریان زندگی ایفاء می کند، مطلوبیت حمل و نقل همگانی را نزد بسیاری از مردم ایالات متحده، مورد تردید قرار داده و استفاده گسترده از خودروی شخصی و غلبه وسایل نقلیه شخصی بر حمل و نقل عمومی را رقم زده است.
در مجموع، می‌توان نتیجه گرفت که آلودگی هوا و دلایل و عوامل گسترش آن و نوع برخورد شهروندان و نقش آنها در انتشار آلاینده‌ها به عنوان پدیده‌ای جهانی، در بسیاری از کشورهای جهان از ریشه‌های مشترکی برخوردار است، چنانچه به عنوان نمونه، آلودگی هوا در تهران و تگزاس، خاستگاه نسبتاً مشابهی دارد و راهکارهای مقابله با آن نیز از شباهت‌های قابل تأملی برخوردار است.
*دکترای کیفیت هوا
