فضای مجازی یا فضای سایبری به عنوان شکل جدیدی از دنیای امروز باید در مسیر حاکمیت قانون حرکت کند و نمیتوان و نباید به سرزمینی ورای قانون تبدیل شود. این امر اثباتشدهای است که حاکمیت قانون برای حکمرانی اینترنت لازم و ضروری است. به کارگیری اندیشه و رویکردهای قانونمحور بر اساس درکی از حاکمیت قانون به اجماعی جهانی تبدیل شده است.
چین دستاوردهای زیادی در ترویج و ارتقاء حکمرانی قانونمحور در حوزه اینترنت داشته است. این کشور طی سالها اقدام به وضع و اعلام بیش از 140 قانون در خصوص فضای مجازی کرده است. علاوه بر این، چین مقررات مدیریتی عمودی نسبتا کاملی را برای برخی فناوریها و اپلیکیشنهای جدید در حوزههایی مثل تجارت الکترونیک، کلاهبرداری آنلاین و اظهارنظر (کامنت گذاشتن) زیر پستهای شبکههای اجتماعی «ویِبو» و «ویچت» توسعه داده است.
اینترنت یک شمشیر دولبه است که میتواند به نفع بشریت باشد اما اگر بدون نظارت رها شود یا به درستی مدیریت نشود خسارات قابل توجهی به جامعه خواهد زد. برای مثال ایران از انتشار اطلاعات نادرست در فضای اینترنت آسیب دیده است. اگر اینترنت تحت حاکمیت قانون نباشد، خطرات پنهان بسیار زیادی وجود خواهد داشت که از تهدید زندگی شخصی و اموال عمومی گرفته تا ثبات اجتماعی و امنیت ملی را تحت الشعاع قرار میدهد.
برخی رسانههای آمریکایی و غربی که از منظر ایدئولوژیک به موضوع نگاه میکنند مکررا از مقررات اینترنتی چین انتقاد کردهاند.
آزادی هر کسی باید بر اساس قانون باشد چرا که اگر غیر از این باشد ممکن است آزادی دیگران را مورد تعدی قرار دهد. حتی دولت ایالات متحده که از گذشته به «آزادی اینترنت» و «آزادی بیان» خود میبالید هم اکنون خواستار نظارت بر اینترنت شده است.
حساب توئیتری «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا در ژانویه 2021 مسدود شد اما سال گذشته با خرید توئیتر توسط «ایلان ماسک» مجددا رفع مسدودی شد.
با این حال، این نشان میدهد واشنگتن آگاه است که کاربرد بدون محدودیت اینترنت به هرج و مرج در این کشور منجر خواهد شد به گونهای که برای منافع عمومی زیان آور است. بنا بر این حملات ایالات متحده به مقررات اینترنتی چین کاملا غیرقابل دفاع هستند.
چین دستاوردهای زیادی در ساخت فضای مجازی قانونمحور به دست آورده و خرد و راه حلهای چینی به حکمرانی جهانی اینترنت کمک کرده است.
اول فلسفه مردممحوری است. در چین مردم ایدهها و راه حلها را ارائه میدهند و نقشی اساسی ایفاء میکنند. حقوق، منافع، خواستهها و رفاه آنها در مرکز توجه تمام ابعاد قانونگذاری سایبری، نیروی انتظامی، اقدامات قضایی، آموزش عمومی و دیگر حوزههای حکمرانی فضای مجازی قانونمحور است. فقط تحت راهنمایی «مردممحور» حکمرانی فضای مجازی قانون محور میتواند منافع اکثریت قابل توجه مردم را تضمین کند.
دوم ساخت جامعهای با آینده مشترک در فضای مجازی است، ایدهای که توسط «شی جین پینگ» رئیس جمهوری خلق چین در دومین کنفرانس جهانی اینترنت در سال 2015 مطرح شد. این ایده به عنوان مفهوم اصلی چین برای مشارکت در پیشبرد نظم جدید حکمرانی جهانی فضای مجازی است. این نشان میدهد خواسته چین که طرح چینی برای حکمرانی فضای مجازی است، جوهره اصلی و کانونی است که قصد نفع رساندن به تمام بشریت را دارد.
نکته بعدی دیدگاه حاکمیت و استقلال فضای مجازی است. آقای «شی» در دومین کنفرانس جهانی اینترنت از احترام به حاکمیت در فضای مجازی حمایت کرد. حاکمیت و استقلال سایبری در امتداد حاکمیت ملی در فضای سایبری است. دیدگاه حاکمیت فضای سایبری که توسط چین مطرح شده ایدههایی برای مقابله و پرداختن با انواع مناقشات در این حوزه را مطرح کرده است.
کتاب سفید چین در این زمینه تاکید میکند چین حوزه حکمرانی فضای سایبری قانونمحور با تبادلات و همکاری بینالمللی تعامل میکند. چین متعهد به ساخت یک سیستم حکمرانی جهانی اینترنتِ چندجانبه، دموکراتیک و شفاف با دیگر کشورهاست.
امروزه واشنگتن در حال چنگ و دندان نشان دادن به سراسر دنیاست و به دنبال تکقطبیسازی است و این در شرایطی است که جهان به دنبال چندقطبی شدن است. فاکتورهای بیثبات کننده و نامطمئن در حال بر هم زدن نظم و آرامش هستند. در چنین شرایطی، چین از تمام کشورها میخواهد تا به یکدیگر به ویژه در فضای سایبری کمک کنند و انرژی مثبتی را به همبستگی جهان تزریق کنند.