برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری سوریه در برهه کنونی و در موعد مقرر دارای ابعاد اهمیتی و نیز پیام‌های داخلی و خارجی برای دوستان و دشمنان این کشور است.
به نقل از نداخبر، از دهه‌های گذشته و پیش از آغاز بحران سوریه، در نظام سیاسی این کشور رسم بر این بوده است که حزب بعث فردی را به عنوان نماینده خود برای احراز ریاست جمهوری معرفی می‌کرد و مردم در رفراندومی (و نه در انتخابات) به آن فرد رأی آری یا خیر می‌دادند. اما پس از بالا گرفتن موج اعتراضات در سوریه و همچنین افزایش خشونت‌ها و پس از آن شروع بحران این کشور، قانون اساسی سوریه در سال 2012 تغییر و بنا شد انتخابات مطابق تعریف معمول و رایج تمامی کشورهای حامی دموکراسی با حضور چندین نامزد برگزار شود.
بدین ترتیب نخستین انتخابات ریاست‌جمهوری سوریه در سال 2014 و در بحبوحه جنگ این کشور با تروریسم برگزار شد. در این انتخابات «بشار اسد» که در سال 2000 بعد از پدر خود «حافظ اسد» به عنوان رئیس جمهور سوریه انتخاب شده بود، مجددا با کسب 88 درصد آراء در این منصب ابقا شد.
البته شرایط برگزاری انتخابات در سال 2014 در سایه درگیری‌های فراوان در داخل سوریه میان ارتش و گروه‌های تروریستی داخلی و خارجی بسیار متفاوت بود و ملت سوریه رفتن پای صندوق‌های رای برای انتخاب رئیس جمهور خود را در وضعیت خاص و دشواری رقم زدند. همچنین امکان برپایی مراکز رای‌گیری در همه جای سوریه وجود نداشت؛ چرا که در آن دوره بخش قابل توجهی از خاک سوریه در دست تروریست‌ها بود. با همه این وجود مردم از سراسر سوریه به پای صندوق‌های رای آمدند.
دموکراسی سوریه در میان رژیم‌های استبدادی عربی
البته اجرای دموکراسی در سوریه به عنوان یک کشور عربی در میان کشورهایی که نظام آنها عمدتا بر پایه پادشاهی بوده و مردم حق اظهار نظر درباره ساختار سیاسی را ندارند به مذاق برخی برادران عرب و نیز غرب و ایالات متحده خوش نیامد و تلاش زیادی برای جلوگیری از ادامه این روند انجام داده و تاکید کردند که انتخابات سوریه را به رسمیت نخواهند شناخت؛ اما سوری‌ها در سایه همه دشواری‌ها و در میان جنگ با تروریسم این وظیفه و حق ملی را اجرا کردند.
در آن زمان آمریکا و متحدان غربی و عربی آن برای سقوط نظام بشار اسد در سوریه لحظه شماری می‌کردند؛ اما زمانی که بشار اسد این بار با رای نزدیک به 90 درصد مردم سوریه پیروز شد، مشخص شد که ملت این کشور فریب‌کاری و دروغ‌های غرب علیه دولت اسد را باور نکرده‌اند.
طبق قانون اساسی سوریه انتخابات ریاست‌جمهوری 7 سال یک بار برگزار می‌شود و اکنون سوری‌های مقیم داخل و خارج این کشور در شرایطی کاملا متفاوت از سال 2014 پای صندوق‌های رای می‌روند.
وجه تمایز انتخابات ریاست جمهوری سوریه در 2021 و 2014
در این مرحله، دولت سوریه با حمایت متحدان خود موفق شده کنترل بخش زیادی از خاک کشور را به دست بگیرد و خبری از مقر گروه‌های تروریستی در این کشور نیست. بنابراین انتخابات در جغرافیای گسترده‌تری برگزار می‌شود و امکان شرکت در انتخابات به راحتی برای همه فراهم است.
عوامل تکاپوی آمریکا و غرب برای جلوگیری از برگزاری انتخابات سوریه
سوریه در این مرحله نیز از سنگ اندازی غربی‌ها و آمریکا در امان نبوده و این طرف‌ها هنوز هم تلاش دارند حقیقت دموکراسی در سوریه را انکار کنند و مدعی عدم مشروعیت این انتخابات می‌شوند و اینکه نتایج آن را قبول نخواهند کرد.
در این راستا اخیرا واشنگتن در قبال برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سوریه موضع شدید اتخاذ کرد و «جفری دلورنتیس» معاون نماینده آمریکا در سازمان ملل در اواخر ماه گذشته میلادی اعلام کرد که دولت «جو بایدن» هرگز نتایج انتخابات در سوریه را اگر تحت نظارت سازمان ملل برگزار نشود، نخواهد پذیرفت.
وی مدعی شده بود: «نظام سوریه از انتخابات به منظور تایید مشروعیت بشار اسد رئیس جمهور نظام بهره برداری می‌کند. دولت آمریکا مخالف برگزاری انتخابات غیرآزادی که تحت نظارت سازمان ملل برگزار نشود، است».
به موازات موضع آمریکا، اروپایی‌ها هم مواضع مشابه داشتند و فرانسه و آلمان و اتحادیه اروپا ساز مخالف زدند و علیه انتخابات ریاست جمهوری سوریه و نتایج آن موضع گیری کردند.
اروپایی‌ها مدعی هستند که بدون دست یابی به راهکار سیاسی فراگیر در سوریه تحت نظارت سازمان ملل و قطعنامه‌های بین المللی از جمله قطعنامه 2254 سال 2015 که بر وجود هیئت دولت انتقالی که قانون اساسی سوریه را آماده کند و انتخابات تحت نظارت سازمان ملل برگزار شود، انتخابات مورد مخالفت قرار دارد.
همچنین مخالفان سوری که به هیئت معارضین سیاسی معروف هستند و مورد حمایت عربستان و ترکیه قرار دارند نیز تحریم انتخابات را تبلیغ می‌کنند.
اما چرا غربی‌ها مخالف انتخابات سوریه هستند؟
– با توجه به نتایج انتخابات ریاست جمهوری سوریه در سال 2014 غرب و آمریکا تقریباً مطمئن شدند که گزینه های مورد نظر آنها شانسی برای پیروزی در این انتخابات ندارند. بنابراین تلاش می‌کنند با فرافکنی و ایجاد سر و صدا و بهانه تراشی برای به رسمیت نشناختن آن مانع اجرای موفقیت آمیز انتخابات شوند. همین امر بیانگر آن است که مخالفان نظام سوریه در داخل و خارج به خوبی می‌دانند که این دولت مورد تایید مردم است.
– ایالات متحده و کشورهای غربی طی سال‌های جنگ در سوریه تلاش زیادی برای تشکیل یک نهاد مخالف قدرتمند مطابق با استانداردهای خود ضد نظام سوریه در داخل این کشور کردند؛ به گونه‌ای که این نهاد توانایی جذب افکار عمومی سوریه و رای آنها را داشته باشد اما این اتفاق نیفتاد.
– واشنگتن و غرب تلاش می‌کنند با ایجاد خلاء سیاسی در سوریه برای اجرای پروژه‌های خود در این کشور زمان بخرند.
اهمیت برگزاری انتخابات سوریه در برهه کنونی
برگزاری انتخابات در زمان جنگ یک مسئله حساس و محوری در هر کجای جهان به شمار می رود؛ به ویژه در کشوری مانند سوریه که تقریباً درگیر یک حمله جهانی بود برگزاری انتخابات ریاست جمهوری نقطه عطفی در تاریخ دموکراسی این کشور به شمار می‌آید. در واقع مردم در حساس‌ترین برهه کشور خود کسی را انتخاب کردند که مطمئن بودند در ابعاد ژئوپلیتیکی و اقتصادی و دفاع از تمامیت ارضی سوریه فردی قابل اعتماد خواهد بود.
انتخابات کنونی سوریه نیز بر مبنای همین ایدئولوژی در ذهن شهروندان سوری، برگزار می‌شود. در واقع مردم با یک ارزیابی از وضعیت جنگ و با توجه به اینکه چه کسانی از کشورشان دفاع و چه کسانی آن را رها و چه کسانی به سوریه حمله کردند پای صندوق‌های رای می‌آیند . بنابراین اهمیت برگزاری انتخابات سوریه در مرحله کنونی را می‌توان در ابعاد زیر بررسی کرد:
-آغاز بحران سوریه در سال 2011 که با توطئه غربی – عربی – ترکی، منجر به ایجاد یکی از فاجعه آمیزترین وقایع قرن بیست و یکم گردید، حضور وسیع گروه‌های تروریستی در خاک سوریه، ظهور داعش، طغیان کردها در مناطق شمالی، ورود بازیگران غربی بدون مجوز حکومت رسمی دمشق و به صورت غیرقانونی به عرصه معادلات میدانی، تجاوز ارتش ترکیه به سوریه و حمایت آنها از نیروهای تروریست و نیز همزمان با تمامی این سطوح از بحران، تحریم‌های نامشروع و غیرقانونی آمریکا و اتحادیه اروپا علیه دولت سوریه، وضعیتی بغرنج و دشوار را بر شهروندان سوری در مناطق مختلف این کشور اعمال کرد.
پیش از این مهمترین دغدغه مردم حفظ خاک کشورشان از چنگال تروریسم و بهبود وضعیت اقتصادی بود؛ اما میبینیم که در شرایط کنونی و پس از اعتماد ملت سوریه به دولتشان در محافظت از تمامیت ارضی کشور، برای شهروندان سوری موضوع جنگ یا درگیری‌های نظامی از اولویت خارج شده و هدف اصلی آنها این است که اوضاع اقتصاد و امنیت در این کشور به مسیر عادی دوران قبل از بحران بازگردد. بنابراین، اکنون برای شهروندان سوری انتخابات ریاست جمهوری بیشتر دریچه‌ای برای بهبود وضعیت اقتصادی و تثبیت امنیت در کشور است.
-از نظر سیاسی نیز این انتخابات نشان می‌دهد که سوریه مشروعیت سیاسی خود را حفظ و تقویت کرده است؛ موضوعی که از آغاز هم غربی‌ها نگران آن بودند.
-برگزاری دومین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری سوریه به خوبی نشان می‌دهد که این کشور، همین حالا که تا حدودی در شرایط جنگی قرار دارد از بسیاری از دولت‌های منطقه مانند عربستان یا بحرین، به دموکراسی بیشتر اهمیت می‌دهد. همین کشورهای حاشیه خلیج فارس بودند که حدود 10 سال بیشترین هزینه‌ها را برای براندازی نظام سوریه به دامان تروریست‌ها ریختند. حالا همین کشورها شاهد آن هستند که مردم سوریه در سخت‌ترین وضعیت پای صندوق‌های رای رفته‌اند. این در حالی است که در همین کشورهای حاشیه خلیج فارس، دموکراسی اصلا معنا ندارد.
– با برگزاری این انتخابات کشور سوریه به یک ثبات داخلی دست پیدا می کند و مردم با شرکت در انتخابات در سرنوشت خود مشارکت خواهند کرد.
– برگزاری این انتخابات از نظر منطقه‌ای هم برای سوریه دارای اهمیت است؛ اول اینکه این کشور در بین سایر کشورهای عربی به عنوان یک دولت و ملت شناخته خواهد شد و این موضوع به این معنی است که برخلاف سایر کشورهای عربی در سوریه رئیس جمهور با آرای مستقیم مردم انتخاب خواهد شد و دوم اینکه به کشورهای عربی که خواهان دخالت در سوریه هستند این پیام داده می‌شود که به فکر تهدید و ایجاد مشکلات امنیتی در این کشور نباشند.
-این انتخابات از نظر کاهش مشکلات امنیتی برای سوریه حیاتی است. همچنین با برگزاری این انتخابات ، طرح غربی-عربی برای سوریه از بین خواهد رفت.
– همچنین تقویت سوریه می تواند تاثیر بسزایی در پیشبرد اهداف مقاومت به خصوص بعد از پیروزی جریان مقاومت در جنگ 12 روزه غزه داشته باشد.
پیام‌های داخلی و خارجی برگزاری انتخابات سوریه در موعد مقرر
– در سطح داخلی، برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری سوریه در سراسر این کشور نشان می‌دهد نظام سوریه در برقراری امنیت و دادن حق رای به همه مردم موفق عمل کرده است.
– برگزاری این انتخابات در موعد مقرر خود ثابت می‌کند که نظام سوریه توجهی به مانع‌تراشی‌های خارجی نداشته و اجازه مداخله کشورهای دیگر در امور داخلی را نمی‌دهد.
-این فرایند انتخابات پاسخ روشنی به دشمنان به شمار می رود و بر قدرت نظام سوریه و حاکمیت و تصمیم‌گیری آزادانه و استقلال آن تاکید می‌کند.
– ملت سوریه از رهگذر انتخابات ریاست جمهوری قصد دارد پیام واضحی را به طرف‌های غربی و عربی مخابره کند و آن، این است که سوری‌ها بر تروریسم به پیروزی رسیدند و اکنون نیز مصمم به دفاع از وحدت ملی و حاکمیت ملی کشور خود هستند.
– در سطح خارجی، مهمترین پیام برگزاری انتخابات سوریه، را می‌توان، تبدیل شدن سوریه به الگو و سمبل در سطح منطقه دانست. اکثر کشورهای منطقه دارای نظام پاتریمونال یا پادشاهی هستند و حق انتخاب برای مردم این کشور وجود ندارد.
– دومین پیام مهم در سطح منطقه‌ای، نشان دادن قدرت سوریه و ثبات در دولت این کشور است. بسیاری از کشورهای منطقه درصدد سقوط نظام سوریه و تخریب زیرساخت‌های موجود در این کشور بودند که تا به امروز اگرچه در تخریب زیرساخت‌ها و کشتار مردم سوریه موفق بوده‌اند، اما هنوز موفق به سقوط نظام حاکم نشده‌اند. بنابراین کشورهای معاند سوریه اگرچه نتوانسته‌اند نظام حاکم را ساقط نمایند، بلکه امروزه سوریه می‌تواند به الگویی برای سایر کشورها به‌عنوان یک نظام دموکراتیک تبدیل شود.
در سایه عملکرد موفق نظام سوریه طی سال‌های جنگ و نیز دوره ریاست‌جمهوری بشار اسد، میبینیم کشورهای عربی که با چراغ سبز غرب و آمریکا اقدام به تحریم و محاصره سوریه کرده بودند، اکنون به این نتیجه رسیده‌اند که دشمنی با دمشق برای آنها سودآور نخواهد بود. این مسئله به ویژه در تغییر موضع عربستان-که پیش از این یکی از حامیان اصلی براندازی نظام اسد بود، در قبال سوریه به وضوح دیده می‌شود. بنابراین اجرای انتخابات و نتیجه آن آینده سیاسی تازه‌ای برای سوری‌ها رقم خواهد زد و پایه‌های ثبات در این کشور را تقویت می‌کند.
